Het omdenken van Bilfinger

23/11/2017

200 steigerbouwers, isoleerders, tracers en schilders op de fabriek, dat betekent 200 paar ogen en oren die op onmogelijke plekken komen en gevaarlijke situaties kunnen melden. “Je moet wel even je mensbeeld aanpassen”, aldus Bilfingers Rob Engelaar. “Het idee loslaten dat contractors sec gericht zijn op hun eigen vak.” De betrokkenheid van contractors bij de installaties waar ze jarenlang werken, wordt maar al te vaak onderschat. Het derde verhaal in een 'estafette-reeks' over veilige ketensamenwerking.

Rob Engelaar had nooit kunnen denken dat de ingrijpende procesincidenten bij Shell Moerdijk in 2014 een nieuwe werkwijze bij Bilfinger teweeg zou brengen. “Maar dat is wél wat er gebeurd is.” “Los van de specifieke achtergrond van de incidenten was het een majeur probleem voor Shell. De fabrieken waren immers helemaal offline. De board van Shell moest besluiten of de fabrieken herbouwd of verplaatst zouden worden. Verplaatsen zou ook voor ons bedrijf grote consequenties hebben”, vertelt Rob Engelaar, COO NL bij Bilfinger Industrial Services. “Je moet rekenen dat wij -alleen al bij Shell Moerdijk - dagelijks 150 à 200 mensen hebben rondlopen: steigerbouwers, isoleerders, schilders en tracers.”

Het besluit werd: herbouwen. En wel ASAP. Engelaar: “Shell zat met de uitdaging om de fabrieken zo snel mogelijk weer up and running te krijgen. Een jaar lang werkvoorbereiding, dat zat er niet in. En dus werd een beroep op de huisaannemers gedaan om vanaf het allereerste moment samen op te trekken.” Zo’n nauwe samenwerking, dat had Rob Engelaar nog nooit eerder meegemaakt. Asset owners en contractors zaten als gelijkwaardige partners om tafel en samen slaagde de ‘alliantie’ er in om de fabrieken binnen zestien maanden te herbouwen en weer ‘product in tank’ te hebben. “Een wereldrecord.”

Voorkom grijs gebied
Veilig werken betekent voor Rob Engelaar dat normvervaging in ieder geval voorkomen moet worden. “De mannen voelen ‘grijs’ onmiddellijk aan. Met zo’n grote groep mensen moet je heel duidelijk regels stellen over wat mensen wél en níet mogen. Bilfinger is vanuit de combinatie van services een van de aannemers met de meeste mensen on site. Wat invulling van veiligheid dus een belangrijke partij. Wij voelen ons elke dag bekeken, in positieve zin dan hè.”

Toch gebeurde het tijdens de werkzaamheden wel eens dat een medewerker van Bilfinger iets aanstootte, per ongeluk. Engelaar: “Op het toppunt van de werkzaamheden bij Shell in 2015 hadden wij 800 mensen rondlopen op de site. Dan tikt er helaas wel eens iemand een afsluiter aan. Shell zei ‘je moet je steigerbouwers instrueren dat ze dat niet moeten doen’. Ik zei toen ‘we zitten hier samen in, als we dit risico verder willen aanpakken, moeten we dat samen doen’. Bovendien: hebben we onze steigerbouwers wel uitgelegd wat het gevaar is wanneer een afsluiter wordt aangeraakt? In hoeverre informeren wij onze medewerkers eigenlijk over procesveiligheid?”

En zo kwam Rob Engelaar op het idee om een process safety-boekje te maken voor zijn eigen medewerkers. Aan de hand van duidelijke foto’s wordt uitgelegd waar je voor op moet passen; wanneer je de voorman onmiddellijk moet waarschuwen. Engelaar: “En bijvoorbeeld dat je nooit een afsluiter-hendel moet terugzetten als je hem per ongeluk hebt aangestoten. Het is contra-intuïtief, maar juist dán loop je het risico dat de fabriek tript.”

Process safety is óók van ons
Prima idee, zo’n informatief boekje, maar daarmee was voor Rob Engelaar de kous nog niet af. “Elke dag lopen er 150 à 200 mensen op de fabriek. Dat zijn 150 à 200 paar ogen en oren. Als we onze mensen écht serieus nemen, dan vragen we hen om gevaarlijke situaties meteen ook te melden. Daarmee dragen wij bij aan een veilige werkomgeving. Shell verwachtte niet veel meldingen, maar onderschatte de betrokkenheid van de steigerbouwers. In de eerste week kwamen er al 100 meldingen binnen.” Intussen heeft Bilfinger deze ‘betrokken werkwijze’ ook al bij andere opdrachtgevers toegepast. Voor elke site heeft Engelaar een apart boekje met process safety-issues klaar liggen.

Rob Engelaar: “Tot voor kort was process safety altijd een onderwerp dat bij de asset owner thuis hoorde, maar juist op dat punt kunnen wij als contractor toegevoegde waarde bieden. Bovendien gaat het voor onze mensen ook om hun eigen veiligheid. Weet je welke incidenten steeds meer voorkomen? Blootstellingsincidenten. Dat komt precies door die lekkende pakkingen en die ontbrekende bouten waar wij onze mensen met het boekje voor waarschuwen. De installaties waar we werken zijn vaak 40 tot 50 jaar oud. Om veilig te kunnen werken, hebben we echt alle ogen en oren nodig.”

Handreiking heldere afspraken
Over het onderwerp ‘Veilig samenwerken in de keten’ heeft het samenwerkingsverband Veiligheid Voorop een Handreiking Heldere Afspraken samengesteld. Veel bedrijven vinden het in de praktijk lastig om duidelijke veiligheidsafspraken te maken met ketenpartners. Dat heeft vaak met verschillen in veiligheidsgedrag en veiligheidscultuur te maken. Veiligheid Voorop organiseerde daarom vijf regioworkshops rond het thema ‘Veiligheid in de keten’. Uit deze workshops kwamen ideeën naar voren over hoe ketenpartners betere, heldere veiligheidsafspraken met elkaar kunnen maken. De verkorte handreiking is hier te vinden, de uitgebreide handreiking hier.